Każdy rodzic wie jakim wyzwaniem jest wychowanie dzieci. I gdy nasza pociecha jest już prawie samodzielna, gdy ma swoje zainteresowania, ładnie się wypowiada i chętnie bierze udział w rodzinnych spotkaniach… zdarza się DOJRZEWANIE. O nastolatkach zwykło się mówić, że to osoby sprawiające trudności, zbuntowane, niechętne do współpracy.
Obraz ten jest mocno niesprawiedliwy i wynika z niezrozumieniem czym dla naszych dzieci jest dojrzewanie i jakie trudności je spotykają. Co warto wiedzieć o nastolatkach, aby poznać zmiany jakie w nich zachodzą i wspierać w dorastaniu?
- Nastolatka bardzo łatwo zawstydzić
Można wysunąć odważne stwierdzenie, że za ten fakt odpowiedzialny jest mózg. Tak, dlatego, że to w okresie dojrzewania rozwija się ta jego część, która jest odpowiedzialna za „refleksję nad sobą”. Młodzi ludzie zauważają różne swoje cechy, które do tej pory nie były dla nich istotne, porównują się z innymi i w swojej osobistej ocenie dosyć często wypadają gorzej niż rówieśnicy. A zmiany, które zachodzą są trudne, dotyczą wyglądu, zachowania, spostrzegania, czasem nawet odczuwania emocji. Młodzi ludzie nie zawsze rozumieją te zmiany, co wprawia ich w zakłopotanie.
- Dojrzewa również mózg
Mówiąc o dojrzewaniu zazwyczaj zwracamy uwagę na zmiany, które zachodzą w ciele, zapominając o tym, że najważniejsza część dorastania odbywa się w mózgu. To tam kryje się źródło zmiany zachowania oraz trudności jakie przechodzi dziecko. Wiedza na ten temat będzie korzystna zarówno dla rodziców, jak i samego nastolatka. Nie brakuje książek, ale również stron internetowych, pełnych treści o zmianach jakie zachodzą w nastoletnim mózgu.
- Emocje
To, że nastolatki mają trudności z własnymi emocjami nie będzie zaskoczeniem dla rodziców. Ważne, aby pamiętać, że labilność emocjonalna i wybuchy złości nie są efektem złej woli, a procesów, które zachodzą w ciele i mózgu. Same hormony wprowadzają dużo zamieszania. Często po wybuchu złości następują wyrzuty sumienia i brak zrozumienia – „co się ze mną dzieje”. Brak kontroli i zrozumienia dodatkowo napędza huśtawkę nastrojów.
- „Dziecko, jakie ty możesz mieć problemy…”
To zdanie, które młodzi ludzie słyszą bardzo często od osób dorosłych. Każdy problem jest ważny, ale osoby dorosłe, w odróżnieniu od dzieci, mają narzędzie do ich rozwiązania w postaci doświadczenia życiowego oraz dojrzałych mechanizmów psychicznych. Bagatelizowanie tego co trapi nasze dziecko może mieć katastrofalne skutki, a przecież właśnie teraz uczy się jak radzić sobie z trudnościami, gdzie i czy warto prosić o pomoc. Nastolatek za jakiś czas będzie sam udzielał wsparcia, o ile wcześniej ktoś będzie potrafił wesprzeć jego. Co więcej, wielu dorosłych ludzi podkreśla, że to w wieku dojrzewania miało najpoważniejsze problemy, ponieważ na wiele sytuacji nie mieli wpływu, a zależność od osób dorosłych była krzywdząca.
- Kreatywność
Nastolatkowie są niezwykle kreatywni. Owszem, szczególnie jeśli chodzi o obchodzenie kar i zakazów ?, ale również jeśli chodzi o twórcze zajęcia. Tryskają pomysłami, bardzo szybko chłoną nowe umiejętności, ale potrzebują do tego wsparcia i zachęty. Nastolatek pochłonięty swoją pasją ma wyższe poczucie własnej wartości oraz cele, do których może dążyć. Jest to bardzo istotne na chwilę, przed wyborem nowej szkoły i przyszłej pracy.
- Życie on-line
Dla dzieci Internet jest stałym elementem ich życia, normalną częścią relacji rówieśniczych. Dla rodziców pewnie nigdy do końca nie będzie to w pełni zrozumiałe, jak można z kimś „tyle pisać” wysyłając różne emotikony, zamiast spotkać się na żywo. To, że nastolatek siedzi w domu, pozornie bezpieczny przed ekranem, nie oznacza pełnej ochrony. Dziecko może być w Internecie ofiarą, lub agresorem. Może trafić na treści, których nie zrozumie, ponieważ nie są dostosowane dla jego wieku. Warto zapytać dziecko jak lubi spędzać czas w sieci, jakie strony odwiedza, jakiej muzyki słucha, jakich youtuberów ogląda. I pooglądać te treści z dzieckiem, choć może być to trudne doświadczenie.
Kluczem do oswojenia niepokojących nas zjawisk jest ich zrozumienie. Wychowanie dziecka to niezwykła podróż, pełna wyzwań, przeciwności losu, ale również radości i uniesień. Aby nastolatek się rozwijał musi pokonywać kryzysy, które spotyka na swojej drodze. Jeśli będziemy rozumieli przez co przechodzi nasza pociecha, okażemy mu wsparcie i podzielimy się naszą siłą w drodze ku dorosłości.
Beata Palej